Kekemelik

Kekemelik, konuşurken birdenbire duraklayarak, hecelerin tekrarlanmasından veya üst alt çenenin titremesi ve başın ani hareketleri çoğunlukla bu konuşma bozukluğuna eşlik eder.

Kekemelik bir çok kişinin hayatını adeta zehir eden, onu gereksiz yere aşağılık duygusuna götüren bir konuşma bozukluğudur. Çok başarılı kimseler, çeşitli konularda oldukça ilginç ve doğru fikirleri olsalar da topluluk karşısında, kekeleme endişesiyle rahatça dile getiremez. Oysa kekelemeden konuşmayı öğrenmek sabırlı bir çalışmaya mümkündür. Kekeleme sonradan kazanılmış bir kusurdur ve aynen göz kusuru gibi düzeltilebilir.

Hastalık nedeni olarak psikolojik faktörlerin önde geldiği ileri sürülmektedir. Gerçekten de psikolojik etkenlerin daha fazla etkinliği olduğu kabul edilmektedir. Çocuğun ruhsal-cinsel gelişme dönemlerinde bir takılma olduğunu bu durumun bütün yaşama boyunca sürdüğünü , bu açıdan kekemeliğin bir nevroz sinirlilik olarak görenler vardır. Buna karşılık, konuşmanın başladığı dönemden itibaren ilk söylenen hece ve kelimelerin yanlış kodlandığı bu durumun öğrenilip, tekrarlana tekrarlana kekemeliğin oluştuğunu ileri sürenler vardır.

 Kekemelik üzerinde fizyolojik faktörlerinde rolü olduğu ileri sürülmüşse de bu faktörlerin önemini fazla büyütmemelidir. Fizyolojik faktörler arasında, konuşma organlarının faaliyetlerinin kontrolü için beynin iki yarısı arasında bir üstünlük kurma çabası, çocukları kekemeliğe yatkın hale getirir düşüncesi başta gelmektedir. Kekemelerin çoğunluğunun sol elini kullanan çocuklar olduğu dikkati çekmiştir.

Öte yandan kekemeliğe yapısal bir yatkınlıktan söz edilmekte ancak çevresel streslerin üzerinde de durulmaktadır.

Kekemelik herhangi bir yaşta görülebilse de. Özellikle çocukluk döneminde başlar. Başlangıç 18 aylıkla 9 yaş arasına uzanır. 3-7 yaşlarında daha fazladır. Kekemelik bir den başlamaz. Arada haftalar-aylar süren bir dönem vardır.

Kekemeliğin ilk ortaya çıkışını kişinin çok korkmasına bağlayanlar çoktur. Gerçekten de bu tespit doğrudur. Bir çok vakada, kişi sıklıkla böyle bir örnek vermektedir. Köpekten korkma, karanlıkta uzun süre yalnız kalamama ve benzer şiddetli korkular çocukta kekemeliğin başlangıca neden olmaktadır.

Kekemeliğin çocuğun veya erişkinin ruh durumu üzerinde olumsuz etkileri vardır. Kekeme, çoğu zaman kekeleme korkusu içindedir. Kekeme kendisi için sorun olan kelimelerden, konuşma gereken durumlardan kaçmaya çalışır. Dikkatlerini kendilerine çevirirler. Arkadaş arasında, kalabalıkta huzursuz olurlar, yalnızlığı seçerler. Sözlü sınavlarda istenen başarıyı gösterenler. Zorlandıkları zaman gerginlikleri artar, konuşmaları daha da bozulur. Şarkı söyleme esnasında, hayvanlarla ve oyuncaklarla konuşma esnasında kekeleme görülmeyebilir. Buda şunu belirtmek gerekir, bütün kekemeler kesinlikle nevrotik ve belirgin uyum bozukluğu gösteren kişiler değildirler. Kekemelerin çoğu uyum ölçeklerinde normal değerler alırlar.

 

KEKEMELİĞİN TEDAVİSİ

Başlangıçta düşünceyi başka yöne çekme, telkin ve gevşeme gibi tedavi yolları denenmiştir. Demosthemos’un ağzına çakıl taşları alarak konuşma çalışmaları, bu düşünceyi başka yöen çekme yöntemidir.

Daha sonraları kekemelere kelimeleri belirli bir zaman bir zaman ölçüsünde yavaşlatarak söylemesi ve hece hece konuşması önerilmiştir. Ancak bu yaklaşımlar geçiçi olarak kekemeliği ortadan kaldırsa da. Telkin, düşünceyi başka alana çekme ve gevşeme tekniği uzun sürede etkili olmadığından günümüzde çok fazla kullanılan bir teknik değildir.

Kekemeler psikoterapi yöntemleri ile tedavi edilmeye çalışılmıştır.Bu yaklaşımlar hastanın kendisini tanıma ve sıkıntı düzeyinin azalmasına yardım edebilse de etkileri uzun süreli olamamaktadır.

Günümüzde kekemeliğin tedavisi, öğrenilmiş bir davranış bozukluğu olduğu noktasından hareketle yapılmaktadır. Bir başka tedavi tekniğide nefes alıp-verme ve konuşma sırasındaki akışının öğrenilmesi esasına dayanır.

Günümüzde kekemeliğin tedavisi, vakaların çoğunda gerçekte temel bir nevrotik kişilik yapısı veya konuşma ile ilgili sinir sisteminde bir bozukluk  olmadığı, kekemeliğin kişilerde öğrenilmiş bir davranış bulunduğunu kabul etmeye dayanır. Kekemeliğin sonradan öğrenilmiş bir konuşma bozukluğu görüşü günümüzde uygulanan tedavi yöntemlerinin de ana fikrini oluşturur.

Bu düşünceyi benimseyen, kendi kendine tedavi yöntemi ortaya atılmıştır. Bu yönteme göre, kekemelik herhangi bir hastalık belirtisi değildir. Dağiiştirilebilen, düzeltilebilen, bir davranış olarak görülür. Kekemeye, kekemelik konusunda olumsuz düşünce ve duygularını değiştirmek suretiyle bu sorunu kısmen kontol altın krıpma, tikler, dudak ve çene hareketlerini kontol altına alabieceği öğretilebilir. Bu yöntem ile tedavi, davranış tedavisini benimsemiş merkezde yaplabilir. Kekemelik kişinin yaptığı bir şeydir. Kekeme, hastalığı ile igili gösterdiği olumlu değişikliği öğrenilebilir.

Başka bir de tedavi yöntemi de hava akışı tekniğidir. Kekeme öncelikle nefes alıp-verme ve konuşma sırasında havanın akışını öğrenirse ses tellerini rahatlatabilir. Bu yöntemi sürekli kullanabilirse, kekemelik azalır. Hangi tedavi yöntemi uygulanırsa uygulansın, kekemenin kendisi ve ailesinin psikolojik yapısı iyi değerlendirilmelidir.

Bazı kelimeler “R” ünsüzünü söylemezler. “R” ünsüzünü küçük dili oluk gibi çukurlaştırarak boğumlandırırlar. “R” ünsüzünün küçük dille boğumlandırılması sesin çıkışını da bozar.

Bu kusur boğaz boğumlanması olup hiçbir zaman kulağa hoş gelmez . “R” ünsüzü dilin ucu damağa kadar kaldırılarak verilir. Süratli çalınan bir trampetin sesini uzun zaman taklide çalışınız. Bu hareketi dil ucunu üst diş etine doğur kaldırarak (RRRRRRRR) yapınız. Böylece “R” ünsüzünü kısa sürede düzgün söylemeyi başarabilirsiniz. Bundan sonra da Ra, ra, ri, rı, ro, ru, rü .. gibi. “R” ünsüzüne ünlüleri ekleyerek tekrarlayalım. Artık “ Bir berber bir berbere bre brader gel beraber bir berber dükkanı açalım” gibi içinde bol “R” sesi bulunan egzersizleri tekrarlayınız. Böylece kusurun düzeltilmesi daha kısa zamanda mümkün olabilir. Ses egzersizleri mutlaka teybe okumalıyız ritmik konuşmayı ihmal etmemeli ve bunun içinde bir diyapozandan faydalanmalıdır.

Solunum çalışmaları ise kekemeliği önleme yöntemi, kelimelerin boğumlanması ile soluğun çıkışındaki olması gereken beraberliği gerçekleştirmeyi amaçlar. Çünkü kekeleyerek konuşanlar soluk aldıklarında veya pek geç soluk verdiklerinde konuşurlar.

 

 

Tatar tepsici tıknaz titiz Tatar tepsici tulumbacıyla tütün tüttürdü. (R) ünsüzünü(T) egzersizlerindeki (T) yerine koyarak benzer bir egzersiz tablosu elde edebiliriz Şenbay Nüzhet, "Alıştırmalı DİKSİYON SANATI, MEB,Ankara-l972).